Google Stadia preview: de toekomst van gaming past niet in een doos

Is Stadia de toekomst voor gaming? Games streamen met een hoge framerate en beeldkwaliteit, de gratis Stadia Base-formule en de mogelijkheid om op je scherm naar keuze te gamen, doen sommigen geloven van wel. Wij konden Stadia testen, en je leest hier onze eerste indrukken.

Op 19 maart kondigde Google zijn grote intrede aan in de game-industrie. Met Stadia wil Google van start gaan met cloud-gaming, waarbij de eigen datacenters een klassieke gaming-pc of een console moeten vervangen, en spelers alleen een internetverbinding en een scherm nodig hebben om te kunnen gamen. Speel op je pc, tv of smartphone, afhankelijk van je voorkeur en de situatie. Daarbij komt dat het volledig gratis is om van Stadia gebruik te maken, want daarvoor heeft Google het 'Stadia Base'-abonnement voorzien.

Naast Base introduceert Google ook zijn Stadia Pro-abonnement (9,99 euro maandelijks) dat drie maanden lang gratis is met de Founder's Edition - Stadia's pre-order-pakket - waarmee je kan streamen in de hoogste kwaliteit: 4K-beeld met ondersteuning voor High Dynamic Range-kleuren (HDR), een framerate van 60, frames per seconde te allen tijde en 5.1 surround geluid. Stadia zegt dat het alleen met een internetverbinding de kwaliteit van de huidige, en volgende generaties consoles kan overtreffen.

Dat zijn grote beloftes, en volgens sceptici van Googles formule zijn er dan ook mogelijke problemen door netwerk-latency. Dat zijn vertragingen die optreden met je internetverbinding die je ook tijdens het spelen zou ervaren. Een ander punt van kritiek dat Google naar het hoofd krijgt geslingerd, is het beperkte aanbod van games en het gebrek aan exclusieve namen. Stadia zal met 22 beschikbare titels verschijnen bij de lancering op 19 november voor kopers van de Founder's Edition, en later dit jaar worden daar vier titels aan toegevoegd. Daarnaast is er voorlopig één exclusieve titel beschikbaar.

Is Stadia werkelijk dat sterke platform zoals Google het belooft, of werkt Googles cloud-gaming niet naar behoren? Welke toekomst zit eraan te komen voor Stadia ? Ik kon bij Google gaan voor een demonstratie, en hier lees je mijn eerste bevindingen.

Zowel de uitverkochte Founder's Edition als de nieuwe Premiere Edition (129 euro) waarbij je Stadia vooraf bestelt, geeft je de mogelijkheid om als een van de eersten van het gameplatform gebruik te maken alvorens het grote doek open gaat voor de brede lancering in 2020. In beide pakketten vinden gamers een Chromecast Ultra-stick waarmee ja kan streamen in 4K op je televisie, en Googles eigen Stadia Controller die los 69 euro kost.

Ik kreeg de donkerblauwe controller in handen tijdens mijn demonstratie bij Google. Die voelde meteen vertrouwd in mijn handen, omdat hij sterk doet denken aan de Xbox One- en Nintendo Switch Pro-controller. Googles accessoire valt goed in de hand met een ietwat zachte afwerking die prettig aanvoelt en toch voldoende grip oplevert. De Stadia Controller is licht, maar hij voelt ook net niet te licht in de hand. Hij doet nog het minste denken aan de Dualshock 4-controller van Sony die duidelijk anders aanvoelt.

De knoppen op Googles controller voelden degelijk aan alsof ze prima bestand zijn voor talloze uren van plezier. Hetzelfde kan gezegd worden over de twee joysticks, al zal de praktijk dat natuurlijk moeten uitwijzen. Google gebruikt de A, B, X en Y-knoppen, en voegt daarnaast een zogenaamde Q-pad toe en twee joysticks. Perfect ter hoogte van je wijsvingers vind je twee triggers, en daarboven nog een knop aan elke vinger. De triggers kan je niet erg ver in duwen vergelijkbaar met sommige andere controllers. Stadia's eigen controller heeft verder een 3,5 mm aansluiting en een usb-c-poort.

Google voegt verder nog een menuknop en een opties knop toe die per game een andere rol kunnen spelen. In de game 'Shadow of the Tomb Raider' krijg je in de menuknop bijvoorbeeld een kaartje te zien van de open wereld met de spelobjectieven en andere informatie. Daarnaast is er een screenshot-knop die je screenshots laat nemen in de hoogste resolutie, dus niet afhankelijk van de kwaliteit van het beeldscherm waarop je speelt, maar wel zoals Google de beelden rendert in zijn datacenters.

Uniek aan Googles Controller is de Stadia-knop. Dat is een manusje-van-alles waarmee je het Stadia in- en uitschakelt, je instellingen aanpast, de status van je wifi-verbinding controleert, een andere game start en nog veel meer. Google wil verder in Stadia zijn slimme Google Assistent naar voren schuiven, zodat je meteen doorheen de microfoon in de controller opdrachten kan geven aan het bekende digitale hulpje. Bij de lancering op 19 november zullen de functies van Assistent beperkt zijn tot het in- en uitschakelen van de dienst, maar in de komende maanden, zou de lijst met functies wel moeten aandikken.

Ik kreeg meteen een goede indruk van Stadia's eigen controller, omdat hij voor veel gamers meteen vertrouwd zal aanvoelen. Er is geen enkele leercurve met de knoppen en het accessoire geeft een duurzame indruk. Ik kijk ook uit naar handige functionaliteiten die de Google Assistent nog kan introduceren in de toekomst, want voorlopig is de meerwaarde voor de knop nog zo goed als onvindbaar. Toch is er veel potentieel voor Assistent, want je zou bijvoorbeeld met één enkel "Hey Google"-commando naadloos kunnen overschakelen van 4K naar Full HD-resolutie.

Zelfs al ben je niet meteen weg van de Stadia Controller, dan is dat in feite nog geen ramp. Stadia draait om veelzijdigheid, en niet alleen kan je op zowat elk apparaat met een scherm spelen dat toegang heeft tot het internet, maar je kan ook een bedieningsmethode naar keuze gebruiken. Stadia werkt met muis en toetsenbord, maar ook met onder meer de Xbox One-controller, Xbox 360-controller, Dualshock 4 en Switch Pro. Meer dan keuze genoeg dus.

Minder goed is wel dat niet elke controller meteen zal werken in combinatie met de wijze waarop jij wil spelen. Met je tv werkt voorlopig enkel de Stadia Controller, maar als je gamet op je pc via de Chrome-browser kan je wel andere controllers gebruiken, zij het bedraad of via bluetooth-verbinding. Het is jammer dat de eigen controller van Google via de pc voorlopig enkel bedraad werkt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Dualshock 4 van Sony of de Xbox One-controller die wel gewoon via bluetooth werkt. Dat kan je gerust een kleine misser noemen van Google, ook al zit je doorgaans dicht genoeg bij je pc tijdens het gamen. Hopelijk volgt draadloze ondersteuning snel.

Google brengt al zeker deze 22 games naar Stadia bij de lancering, maar het bedrijf vult zijn aanbod later dit jaar aan met nog 14 andere games. Later worden gamers ook verwend met aankomende, populaire titels zoals 'Cyberpunk 2077' en 'Doom Eternal'. Het volledige aanbod dat voor Stadia is bevestigd vind je hier, exclusief het populaire Red Dead Redemption, dat pas later werd aangekondigd.

Een nieuw platform dat uit de grond wordt gestampt met 22 spellen, waarvan slechts één exclusieve game, doet critici de wenkbrauwen fronsen, en dat is ook terecht. Minstens zo belangrijk als de kwaliteit van je platform, is het aanbod aan games. Dat is waarom er met de lancering van de Nintendo Switch meer pre-orders zijn genoteerd van het spel 'The Legend of Zelda: Breath of the Wild', dan van de console zelf. Dat is ook bijvoorbeeld waarom Fortnite-ontwikkelaar Epic Games zijn eigen 'Epic Games Store' tot een succes wist te maken. Je kan Fortnite op pc enkel spelen via de eigen gamelauncher.

Ik vroeg tijdens mijn Stadia-demo aan Google waarom het bedrijf niet heeft gewacht met de lancering van de Founder's- en Premiere Edition tot de 22 titels later dit jaar werden aangevuld door andere games. "Je moet ergens beginnen", kreeg ik als duidelijk antwoord van Rachid Finge, de communications manager bij Google Nederland. Als Google tot later dit jaar had gewacht, had het bedrijf eveneens kunnen wachtem nog langer tot nog meer titels volgden.

Hoe vaak Google het ook anders wil laten blijken, wordt Stadia geregeld bestempeld als het ideale platform voor de zogenaamde 'casual gamer'. Dat is de speler die sporadisch een spel opstart, liever geen eigen hardware koopt en dus liever voor Stadia kiest. Googles beperkte aanbod aan oudere spellen en gebrek aan exclusieve games werkt die stelling verder in de hand. Fanatieke gamers laten zich namelijk verleiden door titels die je nergens anders kan vinden. Denk aan het Mario- en Pokémon-effect dat bijdraagt aan het succes van Nintendo-consoles.

Eén van de argumenten waarmee Google het weerwoord biedt, zijn de exclusieve Stadia-functies. Googles game-platform wordt gestuurd door krachtige datacenters, en die zouden exclusieve functies moeten mogelijk maken in Stadia-spellen die op andere platformen simpelweg niet mogelijk zijn. Het racespel Grid van ontwikkelaar Codemasters pakt bijvoorbeeld uit met een Stadia-exclusieve modus waarmee 40 spelers in razendsnelle bolides het tegelijk tegen elkaar kunnen opnemen.

Helaas heeft nog niet elke ontwikkelaar dergelijke features aangekondigd waarmee het potentieel van Stadia volledig komt bovendrijven. Het is natuurlijk een hele klus om ontwikkelaars ervan te overtuigen om dergelijke features aan hun bestaande titels toe te voegen, maar Google begeleidt ze wel om de volledige kracht van Stadia te benutten in nieuwe spellen die op dit moment in ontwikkeld worden. Als Stadia groeit, zal het ongetwijfeld veel makkelijker zijn om ontwikkelaars warm te maken voor unieke Stadia-integraties, maar tot die tijd moeten we Stadia beoordelen zoals het vandaag is.

GYLT mag de spits afbijten als het eerste spel dat enkel op Stadia verkrijgbaar is. De game werd in opdracht van Google gemaakt door Tequila Works, en het is een fantasie-avonturensspel. In mijn korte tijd waarin in GYLT kon testen, merkte ik vooral het grimmige verhaal op en de creepy-sfeer die de ontwikkelaars versterken met mysterieuze muziek en een oogstrelende, maar sombere wereld. Je komt onderweg puzzels tegen en vijanden die je op een creatieve wijze te baas naar je hand moet werken. Alles aan GYLT liet me voelen dat dit een kwalitatieve titel is, maar of een spel van dit genre massaal mensen naar Stadia zal lokken, is wel twijfelachtig.

Gelukkig legde Google al eerder zijn strategie rond exclusieve games bloot, en die klinkt veel overtuigender, dan wat het bedrijf bij de lancering van zijn gameplatform toont. Google richtte in de Canadese stad Montréal zijn eerste, eigen gamestudio op die exclusieve titels voor Stadia zal maken. De techgigant nam daarbij ook Jade Raymond aan. Zij is de vroegere oprichtster van Ubisoft Toronto en staat aan het hoofd van Stadia Games & Entertainment.

Dit alles toont de toewijding en grote investeringen die Google maakt, maar het neemt nog steeds de huidige realiteit niet weg die stelt dat het eerste Google spel nog enkele jaren van ons verwijderd is. Al mogen we voor die tijd nog wel second-party exclusives ontvangen, à la GYLT.

Tijdens mijn demo bij Google kon ik aan de slag met de games: GYLT, Mortal Kombat 11 en Shadow of the Tomb Raider: Definitive Edition. Graag wil ik daarbij eerst wat informatie voorzien over een aantal technische kenmerken van de omstandigheden, alvorens ik kan duiken in mijn speelervaring via Google Stadia.

Google gebruikte zijn eerste generatie van de eigen Google Wifi-router die bedraad via ethernet internetsnelheden mogelijk maakt tot 1000 Mbps, maar via wifi is begrensd tot een theoretische maximumsnelheid van 867 Mbps. Ik speelde Stadia op een 4K-tv met HDR via een Chromecast Ultra-stick, en hoewel die Chromecast een superieure ethernetverbinding toelaat, koos Google bewust voor draadloos internet tijdens zijn demonstratie. De feitelijke snelheid van Googles verbinding leunde dicht aan tegen de theoretische maximumsnelheid die ik hierboven noem. Ten slotte gebruikte ik de Stadia Controller, en er was helaas geen mogelijkheid om Stadia te testen via de Chrome-browser of Pixel-telefoons van Google.

Google raadt een internetsnelheid van 35 Mbps aan voor wie in 4K wil spelen op het platform en vanaf 15 Mbps kan je al aan de slag met Full HD-kwaliteit. De snelheid bij mij test zou dus zeker voldoende moeten zijn om een goede game-ervaring te garanderen, al zegt internetsnelheid niet noodzakelijk iets over latency, wat door het gebruik van wifi in de hand kan worden gewerkt.

In mijn testen met GYLT en Shadow of the Tomb Raider viel me in de eerste plaats de kwaliteit van de beelden op. Je speelt spellen aan een 4K-resolutie en aan 60 frames per seconde, en dat ziet er werkelijk oogstrelend mooi uit. Tijdens het spelen merkte ik vaak dat ik was afgeleid door het prachtige grafische geheel dat Stadia presenteert. Het is geweldig om te zien hoe vloeiend alles eruit ziet met de hoge, stabiele framerate.

De beeldkwaliteit van gamen op Stadia doet de huidige consoles letterlijk door de grond zakken van schaamte, en dat feit zal naar alle waarschijnlijkheid ook relevant blijven voor de volgende generatie consoles die volgend jaar op de markt zullen komen. Daarnaast beschikt ook niet elke pc-gamer over een eigen 4K-monitor met HDR.

Maar wat met 'latency' en 'input lag'? Dat laatste betekent de vertraging die optreedt tussen het drukken op de knoppen van je controller en het verschijnen van de reacties in je game. Tijdens Mortal Kombat 11 speelde ik de lokale multiplayer-modus, waarbij ik op hetzelfde inetwerk speelde tegen een tegenstander die eveneens gebruik maakte van de Stadia Controller.

In het vechtspel Mortal Kombat 11 draait alles rond het maken van de snelle en effectieve toetsencombinaties die je aanvallen laten uitvoeren. Ik had tijdens het spelen nooit het gevoel alsof mijn gamepersonage vertraagd aanvoelde tijdens het uitvoeren van mijn commando's op de controller. Mijn collega Sven Rietkerk van IGN Benelux kon de online-game Destiny 2: The Collection spelen en merkte wel meteen input lag op.

Al is het ook normaal dat een kleine vertraging optreedt als je speelt via je televisie, anders dan wanneer je gamet via een gaming-monitor. Toch kon de korte gamesessie mij wel nog meer ervan overtuigen dat cloud-gaming ontzettend veel potentieel heeft. De game-ervaring was fantastisch, en dat terwijl alles volledig met een draadloze internetverbinding plaatsvond.

Stadia heeft duidelijke sterktes en zwaktes. Het technische plaatje lijkt goed doordacht en kan de huidige spelconsoles, en vermoedelijk ook in veel gevallen een pc-ervaring, overtreffen. Beelden zijn aan hoge kwaliteit, met een hoge framerate en door de kracht van Googles cloud-gamingservers belooft Stadia nog meer mogelijkheden vergeleken met andere platformen.

Gamen op Google Stadia is bovendien goedkoop, want je betaalt enkel voor de games die je aanschaft, en niet langer voor de eigen console of pc. Wil je het beste van het beste, dan kies je het Stadia Pro-abonnement waarbij de prijs van 10 euro mer maand pas na 10 jaar gelijk staat met de prijs van een gaming-pc van 1200 euro. Neem daarbij dat je kan gamen op een tv, een pc of telefoon, en je hebt een heleboel verkoopargumenten die de toekomst van Stadia in een goede baan kunnen leiden.

Al hangen er ook enkele donkere wolken boven Stadia, want het nieuwe platform mist een grote gamebibliotheek en de exclusieve games die een gameplatform tot een succes kunnen maken. Al is Stadia heel anders dan nieuwe spelconsoles, en Google lijkt te hopen dat de kwaliteit van het platform zichzelf verkoopt. Toch heeft het bedrijf gelukkig ook een langetermijnvisie voor ogen wat exclusieve content betreft dankzij meerdere eigen gamestudio's.

Wat Stadia ook anders maakt, is dat het bij zijn lancering nog veel functies zal moeten missen die pas later beschikbaar zullen zijn. Zo kan je voorlopig enkel gamen op de eigen Pixel-telefoons van Google (de Pixel 3-, Pixel 3a-, en Pixel 4-reeks) anders dan wat NVIDIA laat zien met zijn GeForce Now-gaming-dienst. Verder is er nog geen manier waarmee gamers zelf eigen mods kunnen maken voor hun favoriete games. Ook de integratie van Google Assistent is nog beperkt, en hetzelfde geldt voor unieke Stadia-functies en games die cross play ondersteunen. Google ondersteunt ook nog geen ultrawide-monitors, wat gamers wel verwachten, en ga zo maar door.

Toch geloof ik dat cloud-gaming voor veel gamers de toekomst van gaming inhoudt. Vaste Internetverbindingen worden steeds beter, datalimieten verdwijnen en met de -langzame - opkomst van het veel snellere 5G-mobiele internet gaat eigen hardware al snel als inferieur aanvoelen in de toekomst. Google zit in een uitstekende positie om zijn cloud-gamingplatform tot een succes te maken.

Anders dan zijn belangrijkste concurrenten: het aankomende Microsoft xCloud, NVIDIA GeForce Now en Shadow, heeft Google met Stadia Base een gratis alternatief. Grote concurrent Microsoft wil met xCloud voorlopig ook enkel streaming via de eigen Xbox mogelijk maken, en het zal vast nog meer tijd in beslag nemen alvorens dat bedrijf zijn bekende Azure-cloudservers kan inschakelen om gaming mogelijk te maken die vergelijkbaar is met Stadia.

Wat denk jij van Google Stadia? Is het nu alvast game-over voor de PlayStation 5 en de opvolger van de Xbox One, of denk jij dat Google eerst nog hindernissen moet overwinnen? Laat het ons weten in de reacties onderaan dit artikel, en laat van je horen in de PlayStadia-groep op Facebook.